Avestánské písmo: Porovnání verzí
Smazaný obsah Přidaný obsah
dopřeložení, drobné opravy |
přidán a zakomentován text z íránské wiki; přeložit a odkomentovat? smazat? přidány informace z íránské a německé wiki. teď je tu vše ze ostatních wiki. |
||
Řádek 15:
{{písmo}}
'''Avestánské písmo''' bylo s největší pravděpodobností vytvořeno během vlády [[Sasánovci|Sasánovců]] v Persii (226–651 n.l.) pro zápis [[Avestánština|avestánštiny]], v době vytvořeření písma se již nejednalo o živý jazyk.<ref>A. V. Williams Jackson, The Avestan Alphabet and its Transcriptions, Stuttgart 1890</ref>
Písmo bylo poté také užito pro zápis [[Pazand|Pāzandu]], způsob zápisu [[Střední Perština|střední perštiny]] užívaný pro ''Zend'' (vysvětlující komentáře) k [[Avesta|Avestě]]. V [[Zoroastrismus|Zoroastrismu]] se toto písmo nazývá ''din dabireh'', či ''din dabiri'', středopersky "písmo víry"{{Doplňte zdroj}}.
Řádek 40:
Slova a části kompozit se oddělují tečkou poblíž [[řez písma|optického středu]]. Jiná interpunkční znamínka jsou ojedinělá a proto pro účely přepisu standard vyvinul v 80.letech 19. století [[Karl Friedrich Geldner]]. V jeho systému, který založil na svých nálezech, slouží trojice teček, či kroužků pro syntaktické předěly, velikost znaku určuje významnost předělu.
==Grafémy==
Řádek 380:
Dokladů tohoto písma je mnoho. Pro texty v tomto písmu je specifické, že nebývají jednojazyčné, ale jako liturgické bývají opatřeny komentáři v rodných jazycích mluvčích. V textu se může bez explicitního značení objevit i příbuzné písmo. Pro některé znaky existuje více standardních variant. {{doplnit zdroj}}
<!-- současnost; zdroj je perská wiki: obsahuje nedostupné zdroje a mluví o politice, ale možná obsahuje zajímavou informaci (uvažují někteří o přijetí písma -- fa|خط اوستایی|11870779
přeložit?
== جایگزینی با خط فارسی امروز ==
امروزه برخی از پژوهشگران براین باورند که باید خط فارسی کنونی را که برگرفته از [[خط عربی]] است، با خط اوستایی ایرانی جایگزین نمود. از آن دسته [[ابراهیم پورداوود]] است. ایشان در بخش «دیندبیره» از کتاب «اوستا» چنین مینویسند:
{{نقل قول بزرگ}}
چندی است که در ایران به کاستیهای دبیرهٔ عرب برخورده و درصدد چارهٔ آن هستند. دستهای طرفدار اصلاح همین دبیره (الفبا)ی کنونی هستند، دستهای دیگر میخواهند که آن را به کناری گذاشته و دبیرهٔ لاتین را اختیار کنند. نتیجهٔ کار طرفداران اصلاح دبیرهٔ کنونی تا آن مقداری که به نظر نگارنده رسید بی مصرف و مضحک است. البته دبیرهٔ لاتین بسیار ساده و کامل است ولی گزینش آن از برای کشوری که همهٔ شئونات ملی خود را باختهاست و تنها دارای یک زبان شکستهاست صلاح نمیباشد.
همه کس میداند که به واسطهٔ دبیرهٔ عرب این همه واژگان سامی به فارسی راه یافتهاست به گونهای که تنها یک سوم واژگان ما آریایی است «این آمار استاد پورداود برای چند ده سال پیش است و هم اکنون با تلاش سره گویان ارجمند دست کم پنجاه درصد واژگان زبان فارسی معیار، آریایی است.». فردا پس از برگزیدن دبیرهٔ لاتین دسته دسته واژگان [[زبانهای اروپایی]] به زبان ما راه خواهند یافت و صدها واژه مانند رولیسیون، کونستیسیون، پارلمان، کاندیدات، کمیسیون، بودجه و... با همان دبیرهٔ لاتین و املای درست فرانسه نوشته میشود: revolution , Constitution , Parlement , Candidate, Commission, budget,....
با این ترتیب زبان آلودهٔ ما آلوده تر خواهد شد. همان گونه که اندیشمندان ما میخواهند که با تغییر دبیره به دانش و آگاهی ما بیفزایند باید پیشرفت دادن ملیت مان را نیز در نظر داشته باشند. باید به گونهای عمل کنند که از درخت کهنسال ما، دوباره شاخ و بری سر زند نه آن که تیشه به ریشهٔ آن رسد. ملیت ما باید دوش به دوش هم با شیمی و فیزیک و هندسه پیشرفت کند نه آن که یکی از آنها فدای دیگری گردد. یگانه راه نجات ایران زنده نمودن سنت ملی آن است. چه خوب است که ترقی خواهان ما در تغییر الفبا نیز به «دین دبیره» که به فتوای دانشمندان اروپایی خاورشناس یکی از دبیرههای خوب به شمار میرود نظری افکنند و این الفبای ساده و آسان را که در مدت چند ساعت میتوان یاد گرفت به کلی فراموش نکنند. گذشته از آن که دین دبیره برگزیدهٔ نیاکان ماست به وسیلهٔ آن میتوانیم خدمات شایانی به زبان و ملیت خود بنماییم و نفوذ واژگان عربی و ترکی و اروپایی در فارسی کم تر خواهد شد؛ همان گونه که در پارینه، دبیرهٔ عرب واژگان سامی را داخل زبان ما کرد در آینده «دین دبیره» واژگان فراموش شدهٔ (پارسی) را دوباره به یاد ما خواهد آورد و نیز به تلفظ درست [[واژگان فارسی]] که به واسطهٔ کاستی دبیرهٔ عرب دگرگون شدند موفق خواهیم شد، از آن جملهاست نام خود میهن ما «ایران» که تا چند سدهٔ گذشته تلفظ درست آن Eran محفوظ بود{{پایان نقل قول بزرگ}}
***
== منابع ==
{{پانویس}}
* همایونفرخ، رکنالدین. سهم ایرانیان در پیدایش و آفرینش خط در جهان، [[انتشارات اساطیر]].
* [http://www.khorshidvash.com/farsi-sare/dindabire.html وبگاه خورشیدوش]
***
* [http://www.khorshidvash.com/1akte/farsisare/07/avestan_writing.pdf آموزش دیندبیره]
-->
==Unicode==
Řádek 469 ⟶ 489:
{{Překlad|en|Avestan alphabet|585786473}}
{{Překlad|ckb|ئەلفوبێی_ئەوێستایی|305784}}
{{překlad|de|Avestische Schrift|121369074}}
{{překlad|fa|خط اوستایی|11870779}}
<references />
|