Wikipedista:Darios/Pískoviště: Porovnání verzí

Smazaný obsah Přidaný obsah
Řádek 127:
 
===článek===
د جنغوزیو ونې د غوزه لرونکو ونو په کورنۍ پوري اړه لري چې علمي نوم يي (Pinus gerardiana) دي په انګلسي کښې دميو ې نوم په (Pine nut) او ياEdible pine نومونو سره یادیږي .
لېیوروس قوینقوېستریاتوس () د بوتهیدېانو د لړمانو څخه تر ټولو زهرجن لړم دي چی په شمالي آفریقا ، نژدي ختيځ او منځني آسیا کی په دښتی سيمو کی ژوند کوي. رنگ یی ژیړ دي او اوږدوالي یی ۳۰ - ۷۷ میلیمتړه ده. نوموړي لړم آغېزمندي عصبي زهر لري چی ماشومان او ناروغی انسان وژلای سی. دغه زهر د څلورو پېپټیډونو توکو څخه جوړ شوي دي. د هغو توکو څخه کلوروتوکسین تر ټولو آغېزمندی ماده ده چی د ماغزو تومور د علاج لپاره کارېدلای سی.
 
او همدارنګه د جنغوزیو وني (pinacea) په فاميل پوري اړه لري چې پدي فاميل کي ١٠٠ جنسونه سره يو ځاي کيږي چې غوره يي Pinus (کاج) Picea(سرب) Abies (بيجور) Taxus (سربين) Juniperus (د غرنۍ سروه )او داسي نور دي د جنغوزیو وني Pinus په جنس پوري اړه لري او همداراز و جنغوزیو ځنګلونه په افغانستان او يو شمير نورو اسيايي او اروپايي هيوادنو کې موجود دي . چې بيلګي يي د سابيريايي ځنغوزي او کوريايي جنغوزیو په ګوته کولاي شو او محلي نومونه يي په مختلفو مناطقو کې مختلف دي لکه: جلغوزي ،جلوزه ، زنغوزي سلبلو په نومونو ياديږي څرنګه چې ځنغوزي د افغانستان يوه مشخصه ميوه ده شايد په نورو ممالکو کي لدي سره څوګ اشنا هم نه وي .
 
يوازي په کم مقدار سره دهماليا په غرونو کي پيداکيږي .چې دومره د توجو وړ ندي ګرځيدلي .
 
په همدي اساس ځنغوزي يوازي په افغانستان کې ډير پيداکيږي .
 
د جنغوزیو اقتصادي غذايي اهميت او ارزښت:
 
ځنغوزي يوه مغز لرونکي ميوه ده چې په هغه کي 7.5%ر طوبت او3% معد ني مواد لري ١٤% پروتين ، ٤٩% شخم ، ٢١% کاربو هايدريت ٢٢% الياف چى دا معونى مواد عبارت دي له F2,P,Ca او پکتيت څخه دي همدارنگه شخمي اسيدونه هم لري لکه پالمتيک اسيد، سنداسيد او ريگ شته .
 
د نباتاتو او ميوه جاتو اسيدونه او داسي نور په کال ١٣٦٧ ه ش کي د يوي مقداري کميټي پواسطه چې د کابل د زراعت د پوهنځي له رياست څخه دوه نفره چې يو د فارمسي پوهنځي اد بل د زراعت او مالداري پوهنځي څخه و پواسطه تدوين او ترتيب او دولتي کميټي ته طبقه او پلان ګذاري شوه او بعضي ميتودونه د جنغوزیو د تعين په خاطر په دروست ډول نوم ګزاري کړل .